Gadawsom y post olaf yn ystyried dyfeisiau ar gyfer cynorthwyo awyru ein hadeiladau. Y ddau ddyfais y byddaf yn eu trafod yma yw uned Mechanical Ventilation with Heat Recovery (Awyru Mecanyddol gydag Adfer Gwres yn Gymraeg) (MVHR) a phwmp aer (system pwysedd positif).

Mae MVHR yn tynnu aer o ystafelloedd ymolchi, y gegin ac unrhyw ystafelloedd amlbwrpas, ac yna'n ailgylchu'r gwres trwy gyfnewidydd gwres, gan ychwanegu 80-90% o'r gwres hwnnw yn ôl i'r aer sy'n dod i mewn cyn ei ddosbarthu i'r ystafell fyw a'r ystafelloedd gwely. Trwy ailddefnyddio'r gwres o'r tŷ, mae'r uned yn lleihau'r angen i gynhyrchu gwres gan leihau costau ynni. Gall hyn hefyd fod yn berthnasol i oeri: os yw tymheredd yr aer y tu mewn i'r adeilad yn oerach na thymheredd yr aer y tu allan, yna mae'r system yn gweithio i gynnal y oerni y tu mewn.

Er mwyn i hyn weithio’n iawn, rydym yn gwneud y tŷ mor aerglos â phosibl – efallai cyn lleied â 0.3-0.6 newid aer yr awr (ffigur arferol ar gyfer tŷ sy’n defnyddio ynni’n effeithlon iawn) ac, o leiaf, llai nag un. Mae hyn yn golygu y bydd angen i ni gymryd camau i wella aerglosrwydd ein heiddo cyn i ni ddefnyddio MVHR.

Yr ail ddyfais y gallem ei hystyried yw system awyru pwysau cadarnhaol. Pwmp aer yw hwn sydd fel arfer yn cael ei roi yn yr atig yn ein heiddo. Mae'n pwmpio aer o'r atig i lawr i'r tŷ. Mae fel arfer yn defnyddio hidlydd i osgoi arogleuon a llwch rhag cael ei chwythu i mewn o'r atig!

Mae'r syniad gyda'r systemau hyn yn syml - bydd y tymheredd yn yr atig bron bob amser yn uwch na'r tymheredd y tu allan i'r tŷ. Hyd yn oed ar ddiwrnod oer o aeaf, bydd yr haul yn tywynnu ar lechi du y to yn achosi i ofod yr atig gael ei gynhesu ychydig. Ac ni waeth faint o inswleiddio rydyn ni'n ei roi yn yr atig, byddwn ni'n dal i golli rhywfaint o wres o'r tŷ i'r gofod hwn. Felly yn lle aer oer y tu allan yn llifo i mewn trwy fylchau rhwng y ffenestri a'r waliau, trwy'r blwch llythyrau ac ati, byddwn nawr yn chwythu aer ychydig yn gynhesach na'r tu allan i'n cartrefi trwy'r atig. Bydd yn dal i ddod o hyd i'w ffordd allan o'r tŷ trwy'r un bylchau hynny ag o'r blaen, ond nawr bydd yr aer yn llifo allan drwy'r bylchau hynny, yn lle llifo i mewn. Yr hyn y mae hyn yn ei wneud yw lleihau'r gwahaniaeth tymheredd rhwng aer y tu mewn a'r tu allan fel y bydd y gost unwaith eto o ddefnyddio ynni i gynhyrchu gwres yn llai.

Er bod pwmp aer yn cynnig llai o arbedion o awyru mecanyddol llawn gyda system adfer gwres, mae'n llawer rhatach ac yn symlach i'w osod.